Đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn thế giới, đặc biệt tại Việt Nam. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra các dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ, dẫn đến việc chậm trễ trong xử lý, để lại hậu quả nghiêm trọng. Hiểu biết và nhận diện sớm các triệu chứng báo hiệu trước khi đột quỵ xảy ra có thể là chìa khóa để bảo vệ chính mình và người thân.
Đột quỵ là gì và tại sao cần chú ý đến dấu hiệu sớm?
Đột quỵ xảy ra khi dòng máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho não bị gián đoạn, do tắc nghẽn mạch máu (đột quỵ thiếu máu cục bộ) hoặc vỡ mạch máu (đột quỵ xuất huyết). Khi não không nhận đủ oxy, các tế bào thần kinh có thể bị tổn thương hoặc chết chỉ trong vài phút. Chính vì thế, việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm không chỉ giúp cứu sống người bệnh mà còn giảm thiểu nguy cơ tàn tật lâu dài.
Các triệu chứng báo hiệu trước khi đột quỵ không phải lúc nào cũng rõ ràng, nhưng nếu để ý kỹ, bạn có thể nhận ra những thay đổi bất thường trong cơ thể. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà ai cũng cần lưu tâm.
Những triệu chứng báo hiệu trước khi đột quỵ
1. Đau đầu dữ dội và bất thường
Một cơn đau đầu đột ngột, dữ dội mà không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ, đặc biệt là đột quỵ xuất huyết. Khác với những cơn đau đầu thông thường, cảm giác này thường đi kèm với chóng mặt, buồn nôn hoặc cảm giác như bị “búa bổ” vào đầu. Nếu bạn gặp phải tình trạng này, đặc biệt khi không có tiền sử đau nửa đầu, hãy cảnh giác và tìm đến sự hỗ trợ y tế ngay.
2. Yếu hoặc tê một bên cơ thể
Một trong những dấu hiệu đặc trưng nhất của đột quỵ là cảm giác yếu hoặc tê bì ở một bên cơ thể, có thể là tay, chân hoặc mặt. Bạn có thể nhận thấy khó cử động một cánh tay, không thể nắm chặt đồ vật, hoặc cảm giác như một bên mặt bị xệ xuống. Trong một số trường hợp, người bệnh còn cảm thấy như kim châm hoặc mất cảm giác ở vùng bị ảnh hưởng. Đây là dấu hiệu cần được chú ý ngay lập tức.
3. Khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói
Trước khi đột quỵ xảy ra, một số người gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý nghĩ hoặc hiểu lời người khác nói. Bạn có thể cảm thấy lưỡi cứng lại, nói ngọng, không thể phát âm rõ ràng, hoặc thậm chí không hiểu được những câu nói đơn giản. Đây là dấu hiệu cho thấy não bộ đang gặp vấn đề trong việc xử lý thông tin, một dấu hiệu nguy hiểm cần được xử lý ngay.
4. Mất thị lực hoặc tầm nhìn bất thường
Rối loạn thị giác là một triệu chứng khác thường gặp trước khi đột quỵ. Bạn có thể đột nhiên bị mờ mắt, nhìn đôi, hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt. Một số người mô tả cảm giác như có màn sương che phủ trước mắt hoặc chỉ nhìn được một phần của khung cảnh. Dù triệu chứng này có thể thoáng qua, nó không nên bị bỏ qua.
5. Chóng mặt và mất thăng bằng
Cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng hoặc khó khăn khi đi lại cũng là những dấu hiệu quan trọng. Bạn có thể cảm thấy như đang say rượu, không thể đứng vững, hoặc dễ bị ngã. Những triệu chứng này thường xuất hiện khi lưu lượng máu đến vùng não điều khiển vận động bị ảnh hưởng.
6. Mệt mỏi bất thường và khó thở
Trước khi đột quỵ xảy ra, một số người cảm thấy mệt mỏi kiệt sức mà không rõ lý do, đôi khi kèm theo cảm giác khó thở hoặc tức ngực. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy tim và mạch máu đang gặp vấn đề, làm giảm khả năng cung cấp máu lên não. Nếu bạn đột nhiên cảm thấy kiệt sức mà không liên quan đến hoạt động thể chất, hãy cảnh giác.
Làm gì khi nhận thấy các dấu hiệu trên?
Thời gian là yếu tố sống còn khi đối mặt với đột quỵ. Nếu bạn hoặc người thân gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Tại Việt Nam, bạn có thể liên hệ số 115 hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Trong khi chờ hỗ trợ, hãy để người bệnh nằm nghỉ ở tư thế thoải mái, tránh di chuyển quá nhiều, và ghi lại thời điểm các triệu chứng bắt đầu.
Ngoài ra, việc phòng ngừa cũng đóng vai trò quan trọng. Duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra huyết áp định kỳ, kiểm soát lượng đường và mỡ trong máu, đồng thời tránh các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia sẽ giúp giảm nguy cơ đột quỵ.
