Theo quy định hiện hành, người lao động khi về hưu không chỉ được nhận lương hưu hằng tháng mà còn có thể nhận thêm khoản trợ cấp một lần nếu có thời gian đóng bảo hiểm xã hội dài hạn.
Cụ thể, lao động nam đóng BHXH trên 35 năm và lao động nữ đóng trên 30 năm sẽ được nhận thêm khoản tiền hỗ trợ đặc biệt này - có thể cao gấp nhiều lần so với trước đây.
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 đã được Quốc hội thông qua và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 với nhiều điểm mới đáng chú ý, trong đó có việc điều chỉnh điều kiện hưởng lương hưu và tăng mức trợ cấp một lần cho người lao động khi nghỉ hưu.
Theo Khoản 1, Điều 68 Luật BHXH 2024, lao động nam có thời gian tham gia BHXH trên 35 năm và lao động nữ có thời gian đóng trên 30 năm, ngoài khoản lương hưu hằng tháng, sẽ được nhận thêm trợ cấp một lần khi về hưu.
Cụ thể, Khoản 2, Điều 68 quy định hai trường hợp hưởng trợ cấp một lần như sau:
Trường hợp 1: Người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu và hoàn tất thủ tục nhận chế độ hưu trí sẽ được nhận trợ cấp một lần. Mức trợ cấp được tính bằng 0,5 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng vượt mức quy định tại Khoản 1, Điều 68 cho đến tuổi nghỉ hưu. Cách tính này giữ nguyên so với quy định trong Luật BHXH năm 2014.
Trường hợp 2: Người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng tiếp tục tham gia đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu sẽ được hưởng mức trợ cấp cao hơn đáng kể — mỗi năm đóng thêm được nhận 2 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. So với quy định trước đây, mức này đã được tăng gấp 4 lần, mang lại lợi ích lớn hơn cho người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH.
Cách tính mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu từ 1/7/2025
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã hướng dẫn cụ thể cách tính trợ cấp một lần theo quy định mới.
Ví dụ: Ông D. làm việc trong điều kiện lao động bình thường, tại thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu có 38 năm đóng BHXH. Tuy nhiên, ông không nghỉ việc ngay mà tiếp tục làm việc và đóng BHXH thêm 3 năm trước khi nghỉ hưu.
Khi nghỉ việc, tổng thời gian ông D. đã đóng BHXH là 41 năm. Như vậy, ngoài khoản lương hưu hằng tháng, ông D. sẽ được nhận thêm trợ cấp một lần, được tính như sau:
3 năm đóng BHXH vượt quá 35 năm trước thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm được tính bằng 0,5 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH: 3 x 0,5 = 1,5.
3 năm đóng BHXH sau khi đã đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm được tính bằng 2 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH: 3 x 2 = 6.
Tổng cộng, ông D. được hưởng trợ cấp một lần bằng 7,5 (1,5 + 6) lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Chính sách trợ cấp hằng tháng từ 1/7/2025
Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, từ ngày 1/7/2025, người lao động đủ điều kiện sẽ được hưởng lương hưu hoặc trợ cấp hưu trí xã hội. Tuy nhiên, đối với những trường hợp chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu và cũng chưa đến độ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội, Nhà nước sẽ áp dụng chính sách trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Điều 23 của Luật.
Cụ thể, người lao động từ đủ 60 tuổi nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu, chưa đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội, và không bảo lưu hoặc chưa nhận BHXH một lần, sẽ được nhận trợ cấp hằng tháng.
Điều kiện hưởng trợ cấp hằng tháng
Khoản 1, Điều 23 Luật BHXH 2024 quy định người lao động phải đáp ứng các điều kiện sau:
Là công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu kể từ 1/7/2025 (lao động nam 61 tuổi 3 tháng, lao động nữ 56 tuổi 8 tháng) và có thời gian đóng BHXH nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Không thuộc diện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (tức là chưa đủ 75 tuổi).
Không nhận BHXH một lần và không bảo lưu thời gian đóng.
Có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng BHXH của mình.
Điều kiện hưởng lương hưu theo Điều 64 Luật BHXH 2024:
Có ít nhất 15 năm đóng BHXH bắt buộc.
Đủ tuổi nghỉ hưu trong điều kiện bình thường (nam 61 tuổi 3 tháng, nữ 56 tuổi 8 tháng).
Trường hợp làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm việc ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn từ đủ 15 năm trở lên, có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 tuổi.
Với công việc khai thác than trong hầm lò, có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 10 tuổi.
Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp trong khi làm nhiệm vụ cũng được xem xét hưởng hưu sớm.
Mức hưởng trợ cấp hằng tháng
Theo khoản 3 Điều 23 Luật BHXH 2024, mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội, căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách Nhà nước trong từng giai đoạn.
Mức trợ cấp này sẽ được rà soát và điều chỉnh định kỳ 3 năm một lần, bảo đảm phù hợp với đời sống của người lao động và khả năng chi trả của quỹ BHXH.
