Trong nhiều năm qua, câu nói “Ăn cơm không được uống nước, kẻo loãng dịch vị, khó tiêu” đã trở thành “bí quyết sức khỏe” được nhiều người truyền miệng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, quan điểm này hoàn toàn không có cơ sở khoa học, thậm chí việc uống nước trong bữa ăn đúng cách còn mang lại nhiều lợi ích cho tiêu hoá.
Ăn cơm uống nước có thật sự “phá hỏng” dạ dày?
Trên mạng xã hội, không ít bài viết khuyên rằng uống nước khi ăn sẽ làm “loãng” dịch vị, khiến thức ăn khó tiêu. Song, theo các nghiên cứu y học hiện đại, hệ tiêu hoá của con người có khả năng tự điều chỉnh rất linh hoạt.
Bác sĩ tiêu hoá cho biết: “Dạ dày không phải một chiếc ‘bể nước’ tĩnh, mà là một ‘nhà máy’ luôn hoạt động và điều chỉnh theo lượng, loại thức ăn nạp vào. Axit dạ dày được tiết ra theo nhu cầu, chứ không dễ bị ‘pha loãng’ bởi vài ngụm nước.”
Thực tế, uống một lượng nước vừa phải trong bữa ăn giúp làm mềm thực phẩm, hỗ trợ nhu động ruột và giảm nguy cơ đầy hơi. Ngược lại, thói quen ăn quá nhanh, ăn quá no hoặc uống nhiều nước đá lạnh mới là nguyên nhân khiến dạ dày khó chịu.
Khoa học nói gì về việc “ăn cơm uống nước”?
Hình ảnh học y khoa cho thấy, nước và thức ăn rắn được xử lý theo hai cơ chế khác nhau. Nước thường rời khỏi dạ dày rất nhanh, trong khi thức ăn rắn cần được nghiền nhỏ dưới 1mm mới có thể đi qua ruột non.
Điều đó có nghĩa, uống nước trong bữa ăn không khiến thức ăn “ngâm” lại trong dạ dày như nhiều người vẫn tưởng. Thậm chí, hành động “một miếng cơm – một ngụm nước” còn giúp quá trình nuốt diễn ra dễ dàng hơn, đặc biệt với những món khô, cứng hoặc khó nhai.
Các chuyên gia cũng khẳng định: “Đối với người khoẻ mạnh, việc uống một lượng nước vừa phải trong bữa ăn hoàn toàn không ảnh hưởng đến khả năng tiêu hoá hay hấp thụ dinh dưỡng. Trái lại, nó giúp bữa ăn trở nên an toàn và dễ chịu hơn.”
Nguyên nhân thật sự khiến tiêu hoá kém
Nhiều người thường đổ lỗi cho “uống nước khi ăn” là nguyên nhân gây đầy bụng, khó tiêu. Tuy nhiên, thủ phạm thực sự lại nằm ở thói quen ăn uống sai cách:
Ăn quá nhanh, không nhai kỹ.
Ăn quá no trong thời gian ngắn.
Uống lượng lớn nước lạnh, đặc biệt là nước đá, gây co mạch dạ dày, giảm tiết dịch vị.
Giải pháp được khuyến nghị là uống nước từng ngụm nhỏ, từ tốn, với nhiệt độ phòng. Cách này vừa giúp làm ẩm thức ăn, hỗ trợ tiêu hóa, vừa không gây rối loạn nhịp sinh lý của dạ dày.
Bao nhiêu nước là đủ khi ăn?
Hiện chưa có khuyến cáo cụ thể về lượng nước nên uống trong mỗi bữa ăn. Tuy nhiên, theo Viện Y học Quốc gia Mỹ (NAM) và Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu (EFSA), lượng nước khuyến nghị mỗi ngày là:
Phụ nữ: khoảng 2 lít/ngày
Nam giới: khoảng 2,5 lít/ngày
Nếu chia đều cho ba bữa, mỗi bữa uống khoảng 150 – 300 ml nước (tương đương 1 ly nhỏ đến 1 ly vừa) là hợp lý và không ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hoá.
Ngoài ra, lượng nước cần uống còn phụ thuộc vào đặc điểm món ăn:
Món nhiều nước như cháo, bún, lẩu: không cần uống thêm.
Món khô, mặn, cay hoặc nhiều chất xơ: nên uống thêm vài ngụm để dễ nuốt.
Tóm lại, không nên áp dụng cứng nhắc một con số, mà cần điều chỉnh linh hoạt theo bữa ăn và nhu cầu cơ thể.
Ai cần thận trọng khi uống nước lúc ăn?
Một số nhóm người có bệnh lý đặc biệt cần lưu ý lượng nước nạp vào:
Người bị suy tim:
Có nguy cơ ứ dịch, phù nề, khó thở. Với bệnh nhân có chỉ định bác sĩ, nên hạn chế tổng lượng nước mỗi ngày ở mức 1 – 1,5 lít.
Người chạy thận hoặc suy thận nặng:
Khả năng thải nước kém, uống nhiều dễ gây ứ dịch và tăng huyết áp. Nên uống chậm, từng ngụm nhỏ, đồng thời giảm ăn mặn để hạn chế khát.
Người bị trào ngược dạ dày – thực quản:
Không nên uống nhiều nước ngay sau khi ăn, vì sẽ làm tăng áp lực dạ dày, dễ gây trào ngược. Cần hạn chế ăn uống trước khi ngủ 2 – 3 giờ.
