Theo các chuyên gia dinh dưỡng và tim mạch, nhồi máu não – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế – có liên quan chặt chẽ đến chế độ ăn uống. Trong đó, không ít loại gia vị được dùng hàng ngày lại vô tình trở thành “đồng phạm thầm lặng”, gây hại cho hệ mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ.
Dưới đây là 4 loại gia vị quen thuộc mà nếu không kiểm soát liều lượng, du khách có thể đang tự đặt mình vào tầm nguy hiểm.
1. Muối – "Hung thần" của huyết áp và mạch máu
Muối là gia vị không thể thiếu trong mọi gian bếp, nhưng khi tiêu thụ quá mức – trên 5g/ngày – nó trở thành thủ phạm hàng đầu gây tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và tổn thương nội mạc mạch máu, dẫn đến nguy cơ nhồi máu não.
Thói quen ăn mặn, chấm mắm, dùng mì chính hoặc các món kho mặn đậm đà có thể khiến lượng natri trong cơ thể vượt ngưỡng an toàn. Đặc biệt, người trung niên và cao tuổi cần giảm mạnh lượng muối để bảo vệ thành mạch.
2. Đường – Kẻ "ngọt ngào" phá hoại mạch máu não
Ít ai nghĩ rằng đường lại có liên quan đến đột quỵ. Tuy nhiên, việc nạp quá nhiều đường sẽ làm tăng glucose máu, dẫn đến kháng insulin, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, cao huyết áp và tiểu đường – tất cả đều là yếu tố nguy cơ của nhồi máu não.
Ngoài đường trắng, các loại siro, nước ngọt, bánh kẹo và thực phẩm chế biến sẵn cũng chứa lượng đường lớn. Hãy hạn chế thói quen “ăn ngọt cho tỉnh táo” vì hậu quả có thể rất đắng.
3. Bột ngọt – Khi "ngon miệng" trả giá bằng sức khỏe
Bột ngọt (mì chính) giúp món ăn thêm đậm đà nhưng cũng khiến hệ thần kinh trung ương bị kích thích nếu sử dụng lâu dài, với liều cao. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng bột ngọt có thể gây rối loạn chức năng nội mô mạch máu và làm tăng nguy cơ viêm – nền tảng của nhiều bệnh tim mạch và thần kinh, trong đó có đột quỵ do nhồi máu não.
Không nên lạm dụng bột ngọt trong chế biến và nên ưu tiên vị ngọt tự nhiên từ thịt, cá, rau củ.
4. Dầu ăn chiên đi chiên lại – Kẻ phá hoại âm thầm
Nhiều người có thói quen tận dụng dầu ăn đã chiên rán để tiết kiệm. Tuy nhiên, dầu chiên lại chứa nhiều acid béo trans và các hợp chất oxy hóa nguy hiểm, làm tổn thương thành mạch máu, tăng cholesterol xấu và nguy cơ huyết khối – tác nhân gây tắc nghẽn mạch máu não.
Để giảm rủi ro, hãy sử dụng dầu tươi, ưu tiên dầu thực vật như dầu oliu, dầu mè, dầu hạt cải và không dùng lại dầu đã qua đun sôi nhiều lần.
Cách phòng tránh: Ăn nhạt – Ăn tươi – Nấu đơn giản
Để tránh nhồi máu não, ngoài việc kiểm soát huyết áp, mỡ máu và đường huyết, du khách cần xây dựng lối sống lành mạnh từ căn bếp. Giảm muối, đường, bột ngọt; tránh dầu chiên lại; tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên cám là những cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ mạch máu não.
Lưu ý: Nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, lối sống ít vận động... thì càng cần hạn chế 4 gia vị nêu trên. Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi huyết áp, mỡ máu cũng rất cần thiết để phát hiện sớm nguy cơ nhồi máu não.
