Dạy thêm, học thêm: Ngành kinh tế giáo dục trị giá hàng tỷ USD
Châu Á – "siêu cường" của ngành kinh doanh dạy thêm
Singapore là một trong những quốc gia có hệ thống giáo dục cạnh tranh nhất thế giới. Theo ước tính, khoảng 80% học sinh Singapore tham gia các lớp học thêm.
Các bậc phụ huynh tại Singapore sẵn sàng chi trả hàng nghìn USD mỗi tháng để đảm bảo con em họ có lợi thế trong các kỳ thi quan trọng như PSLE (kỳ thi tiểu học quốc gia), O-Level, A-Level và kỳ thi vào các trường đại học danh tiếng. Đặc biệt, mô hình "Super Tutor" (siêu gia sư) rất phổ biến tại Singapore có thể tính phí lên đến 500 – 1.000 SGD/giờ (tương đương 370 – 740 USD/giờ).
Tại Hàn Quốc, ngành học thêm, hay còn gọi là "Hagwon", đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục nước này, với khoảng 75% học sinh tham gia học thêm, tạo ra doanh thu hơn 20 tỷ USD mỗi năm. Hàng nghìn trung tâm học thêm hoạt động khắp cả nước. Thậm chí có những trường hợp phụ huynh chi trả hơn 1.000 USD/tháng cho con học thêm.
Trước khi chính phủ Trung Quốc ra quy định siết chặt dạy thêm năm 2021, ngành gia sư tư nhân tại nước này ước tính đạt doanh thu khoảng 100 tỷ USD mỗi năm và 3 công ty lớn nhất trong ngành này tuyển dụng hơn 170.000 nhân sự, Reuters cho biết. Các công ty như New Oriental và TAL Education Group đã phát triển thành những tập đoàn giáo dục lớn, niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ.
Các trung tâm "Juku" tại Nhật Bản không chỉ cung cấp dịch vụ học thêm mà còn có các chương trình đào tạo kỹ năng, mở rộng thị trường sang mảng phát triển cá nhân.
Phương Tây – Học thêm phát triển theo hướng công nghệ và cá nhân hóa
Ở Mỹ và châu Âu, dạy thêm không phổ biến như ở châu Á, nhưng vẫn là một ngành kinh tế đang phát triển nhanh, đặc biệt với sự bùng nổ của công nghệ giáo dục (EdTech). Các công ty cung cấp dịch vụ gia sư như Chegg, TutorMe, Khan Academy Udemy, Coursera, và Varsity Tutors đã thay đổi mô hình học thêm truyền thống, giúp hàng triệu học sinh trên thế giới tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn.
Ngành gia sư tư nhân tại Mỹ có giá trị khoảng 8-10 tỷ USD/năm, tập trung chủ yếu vào các khóa học chuẩn bị thi SAT, ACT và hỗ trợ học sinh có nhu cầu đặc biệt.
Thị trường gia sư tư nhân tại Anh trị giá khoảng 2 tỷ bảng Anh mỗi năm, với hơn 25% học sinh trung học tham gia học thêm ít nhất một môn.
Tại Pháp và Đức, chính phủ không khuyến khích học thêm tư nhân, nhưng vẫn có các tổ chức phi lợi nhuận và startup giáo dục cung cấp dịch vụ học thêm trực tuyến hoặc tại nhà.
Các nước đang phát triển – Học thêm như một công cụ giảm khoảng cách giáo dục
Ở các nước đang phát triển, dạy thêm có một vai trò quan trọng trong việc giảm khoảng cách giáo dục giữa các tầng lớp xã hội.
Với hơn 250 triệu học sinh, ngành học thêm tại Ấn Độ đạt giá trị hơn 40 tỷ USD, với sự tham gia mạnh mẽ của các nền tảng như Byju’s, Vedantu và Unacademy.
Tại châu Phi, các chương trình gia sư tại Kenya, Nigeria đang giúp học sinh có thêm cơ hội tiếp cận kiến thức với chi phí thấp hơn.
Các mô hình kinh tế dạy thêm học thêm trên thế giới
Mô hình kinh doanh trung tâm học thêm tư nhân: Tại nhiều quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc và Singapore, các trung tâm học thêm tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các khóa học bổ sung cho học sinh. Các trung tâm này hoạt động theo mô hình kinh doanh, với các cấp độ học phí khác nhau và có sự cạnh tranh cao trong việc thu hút học sinh.
Ví dụ, các Hagwon (Hàn Quốc) hoạt động theo mô hình thương mại, cung cấp các khóa học với học phí cao, có giáo viên danh tiếng và cam kết giúp học sinh đạt điểm cao trong kỳ thi. Tương tự, các trung tâm luyện thi ở Trung Quốc tập trung vào các khóa học luyện thi đại học, với mức học phí cao nhưng đảm bảo đầu ra chất lượng.
Gia sư cá nhân: Tại các nước phương Tây như Mỹ, Anh, Đức, Pháp, hình thức gia sư cá nhân (Private Tutoring) phổ biến hơn so với mô hình trung tâm học thêm truyền thống. Gia sư cá nhân hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau, từ dạy kèm trực tiếp tại nhà đến giảng dạy trực tuyến thông qua các nền tảng công nghệ giáo dục (EdTech).
Ở Anh, gia sư cá nhân tập trung vào các môn học quan trọng như Toán, Khoa học, Văn học, và tiếng Anh, đặc biệt là luyện thi GCSE, A-levels, SAT. Các nền tảng như MyTutor, Tutorful, First Tutors giúp kết nối học sinh với gia sư trên toàn quốc, mức học phí dao động từ 20-100 bảng Anh/giờ tùy theo môn học và trình độ gia sư.
Hay như Đức và Pháp, học thêm chủ yếu tập trung vào hỗ trợ học sinh có thành tích kém hoặc muốn cải thiện kỹ năng học thuật. Các chương trình như "Devoirs faits" (Pháp) hoặc tổ chức gia sư phi lợi nhuận giúp học sinh tiếp cận giáo dục với chi phí thấp hoặc miễn phí.
Các nền tảng công nghệ giáo dục (EdTech): Với sự phát triển của công nghệ, mô hình học thêm trực tuyến thông qua EdTech (Educational Technology) ngày càng phổ biến. Thay vì học trực tiếp với giáo viên, học sinh có thể truy cập vào các khóa học online, nền tảng học thông minh hoặc nhận gia sư trực tuyến từ bất kỳ đâu trên thế giới.
Chẳng hạn, nền tảng EdTech lớn nhất Ấn Độ Byju’s cung cấp khóa học Toán và Khoa học cho học sinh từ tiểu học đến trung học, với mô hình giảng dạy kết hợp video hoạt hình và bài tập tương tác.
Các nền tảng Coursera, Udemy, edX cung cấp khóa học chuyên sâu từ các giáo sư hàng đầu tại Harvard, MIT, Stanford, giúp học sinh tự học với thời gian linh hoạt.
Mô hình học thêm do chính phủ hỗ trợ
Một số quốc gia có chính sách hỗ trợ dạy thêm miễn phí hoặc trợ cấp chi phí nhằm giảm bớt sự bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục. Chính phủ đóng vai trò chính trong việc cung cấp các chương trình học thêm cho học sinh có nhu cầu, đặc biệt là học sinh có hoàn cảnh khó khăn hoặc có kết quả học tập chưa đạt yêu cầu.
Chính phủ Phần Lan không khuyến khích học thêm ngoài giờ do hệ thống giáo dục đã được thiết kế để học sinh tiếp thu đầy đủ ngay trong lớp học. Tuy nhiên, các trường học có thể tổ chức lớp học phụ đạo miễn phí cho học sinh gặp khó khăn, giúp đảm bảo công bằng giáo dục.
Tại Pháp, chương trình "Devoirs faits" được triển khai trong các trường học công lập, cung cấp các buổi hướng dẫn học tập miễn phí sau giờ học, giúp học sinh không cần tìm đến gia sư tư nhân.
Tại các quốc gia Hà Lan & Đan Mạch, các chính sách giáo dục đảm bảo rằng mọi học sinh đều có cơ hội học thêm miễn phí nếu cần, thay vì để phụ huynh phải trả tiền cho các trung tâm học thêm đắt đỏ.
Mô hình dạy thêm theo nhóm nhỏ
Học nhóm là một hình thức phổ biến trong giáo dục bổ trợ, kết hợp giữa mô hình gia sư cá nhân và trung tâm học thêm. Học sinh tham gia các nhóm nhỏ từ 3-10 người, giúp giảm chi phí so với học 1-1 nhưng vẫn có sự quan tâm sát sao từ giáo viên.
Tại Singapore, nhiều lớp học thêm tổ chức theo nhóm nhỏ, giúp học sinh tương tác và học tập hiệu quả hơn, đồng thời giảm bớt áp lực so với các lớp học quy mô lớn.
Ở Mỹ và Anh, một số giáo viên mở các lớp học nhóm tại nhà riêng hoặc thông qua nền tảng như Superprof, Wyzant, giúp học sinh tiết kiệm chi phí nhưng vẫn nhận được hướng dẫn chất lượng.
Mô hình dạy thêm kết hợp du lịch – trại hè học thuật
Một số quốc gia phát triển mô hình trại hè học thuật, nơi học sinh vừa được học tập nâng cao kiến thức, vừa trải nghiệm du lịch và giao lưu quốc tế. Mô hình này thu hút học sinh có điều kiện tài chính khá giả, nhưng giúp họ tiếp cận nền giáo dục tiên tiến và mở rộng cơ hội học tập quốc tế.
Các trại hè của Harvard Summer School, Stanford Pre-Collegiate Summer Institute tại Mỹ & Canada không chỉ giảng dạy các môn học nâng cao mà còn giúp học sinh chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng như SAT, ACT.
Singapore & Úc cũng là các quốc gia có nhiều chương trình trại hè tích hợp giảng dạy STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán) cùng với du lịch trải nghiệm giúp học sinh vừa học vừa khám phá.
