“Ông lớn” làng thầu gian lận bằng cấp nhân sự?
Ngày 9/9/2024, ông Nguyễn Anh Đức – Giám đốc Ban Quản lý dự án Xây dựng giao thông Bắc Ninh (Ban QLDA XDGT Bắc Ninh; thuộc Sở GTVT Bắc Ninh) đã ký Quyết định số 1756/QĐ-BQLDA về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho “Gói thầu số 14: Xây dựng cầu Kênh Vàng và đoạn tuyến từ điểm đầu dự án Km0+00 đến Km6+625,44 (thuộc địa phận huyện Gia Bình, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh và huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương)”.
Theo đó, đơn vị trúng thầu là liên danh Cầu Kênh Vàng (vn0107444093) gồm 4 thành viên: Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng HPT, CTCP Xây dựng và Thương mại Phượng Hoàng, CTCP Xây dựng hạ tầng Bắc Trung Nam và CTCP Xây dựng và lắp máy Trung Nam.
Liên danh này đã trúng thầu với giá hơn 938,3 tỷ đồng. So với giá dự toán khoảng 977,7 tỷ đồng, số tiền tiết kiệm sau đấu thầu là gần 40 tỷ đồng, tương ứng tỉ lệ 4,03%.
Trong thời gian nhận hồ sơ dự thầu (HSDT) từ 8/8 đến 19/8/2024, gói thầu đã thu hút sự tham gia của 8 nhà thầu. Nổi bật trong đây là liên danh Gói thầu số 14 (vn0301429113) gồm Tổng Công ty Xây dựng Số 1 – CTCP (UPCoM: CC1) và CTCP Xây dựng hạ tầng Đại Phong (sau đây gọi tắt là liên danh CC1 – Đại Phong).
Tại Báo cáo đánh giá (BCĐG) E-HSDT được tư vấn bởi CTCP CFTD Sáng tạo với ông Nguyễn Mạnh Tài là tổ trưởng Tổ chuyên gia, liên danh CC1 – Đại Phong đã bị loại tại bước đánh giá về kỹ thuật. Theo đó, liên danh này đã không đáp ứng được yêu cầu về kỹ thuật với các nội dung chủ yếu sau:
Nhà thầu đề xuất bản vẽ bố trị mặt bằng tổng thể không khả thi (bản vẽ biện pháp cấp điện phía Bắc Ninh đầu nguồn vào cột 500kV là không khả thi). Đồng thời, nhà thầu không đề xuất công tác đảm bảo giao thông cho đường đang khai thác theo quy định của E-HSMT.
Về hệ thống quản lý chất lượng thi công: Nhà thầu có kê khai, cung cấp thông tin về nhân sự Nguyễn Thanh Tú đảm nhận vị trí Cán bộ phụ trách kỹ thuật thi công cầu của thành viên liên danh là công ty CC1, nhưng không đáp ứng theo quy định của E-HSMT (gồm: trình độ chuyên môn thuộc ngành kỹ thuật xây dựng công trình giao thông cầu đường bộ/ cầu đường/ cầu - hầm/chuyên ngành kỹ thuật xây dựng có liên quan đến công trình giao thông) do tại Văn bản xác nhận ngày 04/9/2024 của Trường Đại học Giao thông Vận tải, nhân sự không được cấp văn bằng tốt nghiệp "Kỹ sư xây dựng cầu - đường bộ" như tài liệu nhà thầu cung cấp tại E-HSDT.
Tương tự, nhà thầu có kê khai, cung cấp thông tin về nhân sự Lê Văn Tuấn đảm nhận vị trí Cán bộ trắc đạc của thành viên liên danh CC1 nhưng không đáp ứng theo quy định của E-HSMT (Có trình độ chuyên môn thuộc ngành trắc địa hoặc ngành kỹ thuật xây dựng công trình hoặc chuyên ngành có liên quan) do tại Văn bản số 647/MĐC-ĐTĐH ngày 04/9/2024 của Trường Đại học Mỏ - Địa chất, nhân sự không được cấp văn bằng tốt nghiệp "Kỹ sư kỹ thuật trắc địa" như tài liệu nhà thầu cung cấp tại E-HSDT.
Theo tìm hiểu, CC1 được xem là một “ông lớn” trong làng đấu thầu. Dữ liệu từ hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia tính đến ngày 14/10/2024 cho thấy, doanh nghiệp đã tham gia 77 gói thầu, trúng 56 gói với tổng giá trị lên đến hơn 124.700 tỷ đồng. Các tỉnh thành mà CC1 đã tham gia thầu trải dài từ Bắc vào Nam như Bắc Ninh, Hải Phòng, Đồng Nai, Tp. Hồ Chí Minh…
Đối với hành vi làm giả và/hoặc sử dụng tài liệu, con dấu của cơ quan tổ chức khác:
Qua sự việc này, cơ quan chức năng sẽ làm rõ có hay không hành vi cấu thành tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức (Điều 341 BLHS). Theo đó, nếu có thêm chứng cứ chứng minh việc sử dụng tài liệu giả này để thực hiện hành vi trái pháp luật thì mức án có thể lên tới 07 năm tù. Đối với vụ việc này thì hành vi dùng tài liệu giả để tham gia đấu thầu đã là trái với quy định pháp luật (cụ thể là trái với quy định của Luật đấu thầu), đây bị xem là hành vi gian lận trong đấu thầu (điều 16 Luật đấu thầu). Như vậy, có đủ yếu tố cấu thành tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức (Điều 341 BLHS)
Đối với hành vi sử dụng tài liệu giả để tham gia đấu thầu:
Hành vi này được xác định là gian lận trong đấu thầu, vì vậy, có khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (điều 222 BLHS) nếu gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm, mức án cao nhất của tội danh này lên tới 20 năm tù.”, luật sư Phùng Thị Huyền, PGĐ Công Ty Luật TNHH A+.
Dòng tiền âm, tổng nợ gấp 2,5 lần vốn chủ
Về tình hình kinh doanh, theo báo cáo tài chính hợp nhất bán niên năm 2024, CC1 ghi nhận doanh thu thuần 3.644 tỷ đồng, tăng trưởng gấp đôi so với cùng kỳ. Chiếm tỷ trọng lớn là doanh thu về hoạt động xây lắp 2.377 tỷ đồng và doanh thu về bán hàng hóa, vật tư 1.187 tỷ đồng. Bên cạnh đó, lợi nhuận gộp cũng thu về 236,6 tỷ đồng, tăng 45%.
Trong kỳ, doanh thu tài chính của công ty chỉ đạt 47,5 tỷ đồng, tức giảm mạnh gần 70%, chủ yếu là lãi cho vay, lãi tiền gửi; chi phí tài chính giảm 23% còn 159,5 tỷ đồng; chi phí bán hàng tăng hơn 11 lần lên 4,3 tỷ đồng; chi phí quản lý doanh nghiệp tăng nhẹ hơn 400 triệu đồng, đạt mức 90,2 tỷ đồng.
Trừ đi thuế và các chi phí khác, CC1 báo lãi ròng 34,6 tỷ đồng, cao hơn 80% so với kết quả bán niên năm 2023. Biên lợi nhuận ròng của doanh nghiệp đạt 0,9%.
Tuy nhiên, với kế hoạch đề ra trong năm 2024 (doanh thu thuần 11.600 tỷ đồng; lãi trước thuế 590 tỷ đồng), CC1 mới chỉ thực hiện được khoảng 31% mục tiêu doanh thu và khoảng 7% mục tiêu lợi nhuận trước thuế sau 6 tháng đầu năm.
Tính đến ngày 30/6/2024, tổng tài sản của CC1 ở mức 15.216 tỷ đồng, tăng nhẹ hơn 265 tỷ đồng so với số đầu năm, phần lớn nằm tại các khoản phải thu ngắn hạn 5.820 tỷ đồng (chiếm 38%), phải thu dài hạn 1.581 tỷ đồng (10%), hàng tồn kho 1.477 tỷ đồng (9%). Như vậy, có tới hơn một nửa cơ cấu tài sản của doanh nghiệp nằm ở hàng tồn kho và các khoản phải thu.
Phía bên kia bảng cân đối kế toán, nợ phải trả của doanh nghiệp tăng hơn 200 tỷ đồng so với đầu năm, chạm mốc 10.945 tỷ đồng, bao gồm 7.501 tỷ đồng nợ ngắn hạn (chiếm 68% tổng nợ), còn lại là nợ dài hạn.
Với vốn chủ sở hữu ở mức 4.270 tỷ đồng, hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu (D/E) của doanh nghiệp đã là 2,56 lần, tức tổng nợ cao gấp 2,5 lần vốn chủ.
Về dòng tiền, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư của CC1 dương 645,7 tỷ đồng và từ hoạt động tài chính dương 291,2 tỷ đồng. Thế nhưng điều này vẫn không đủ bù đắp cho dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh âm tới 1.783 tỷ đồng (cùng kỳ cũng âm 941,9 tỷ đồng).
Sau cùng, lưu chuyển tiền thuần trong kỳ của doanh nghiệp ghi nhận âm 846,2 tỷ đồng, cùng kỳ cũng âm 742,1 tỷ đồng. Cuối kỳ, tiền và tương đương tiền của CC1 giảm từ 2.721 tỷ đồng xuống còn 1.875 tỷ đồng.
Dùng hợp đồng thi công làm tài sản bảo đảm
Theo dữ liệu từ hệ thống đăng ký trực tuyến của Cục Đăng ký Quốc Gia Giao dịch bảo đảm, CC1 đã nhiều lần dùng các quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thi công xây dựng liên quan đến các gói thầu mà doanh nghiệp này thực hiện để làm tài sản bảo đảm, vay vốn tại ngân hàng.
Đơn cử như hợp đồng số 462/2023/HĐBĐ/NHCT903 ngày 27/12/2023 tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) – chi nhánh Thủ Thiêm, CC1 đã sử dụng các quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thi công số 56/2023/HĐ-TCXDCT-XL3 ngày 20/12/2023 để làm tài sản bảo đảm.
Đây là hợp đồng liên quan đến “Gói thầu XL3: Thi công xây dựng đoạn từ Bình Chuẩn đến sông Sài Gòn đoạn từ Km45+000 đến Km51+280”. Các bên tham gia xác lập hợp đồng gồm Ban QLDA ĐTXD Công trình giao thông tỉnh Bình Dương và Liên danh CTCP Xây dựng hạ tầng Đại Phong – CTCP Xây dựng Trường Sơn - CC1.
Cũng trong ngày 27/12/2023 tại VietinBank chi nhánh Thủ Thiêm, CC1 đã dùng quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thi công xây dựng liên quan đến “Gói thầu XL-10: Đoạn từ cầu Trường Đai đến sông Sài Gòn (K23+100 ÷ K31+464, L=8364m, bờ tả)” do Ban QLDA ĐTXD Hạ tầng đô thị (Tp. Hồ Chí Minh) làm chủ đầu tư để làm tài sản bảo đảm.
Hay như theo hợp đồng số 02/1700/24/0093 ngày 3/4/2024 tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) – chi nhánh Tây Sài Gòn, tài sản bảo đảm mà CC1 sử dụng là quyền tài sản phát sinh từ Hợp đồng số 89/NDII ngày 28/12/2023 về việc thi công “Gói thầu số 28 “Gói thẩu EPC-Nhà máy chính Dự án Nhà máy Nhiệt điện Na Dương II”, được ký giữa Tổng Công ty Điện Lực TKV-CTCP và Liên danh nhà thầu CC1 – DR. Giá trị định giá là hơn 2.547 tỷ đồng.
Được biết, Tổng Công ty xây dựng số 1 - CTCP (CC1) được thành lập từ năm 1979, hoạt động chính trong lĩnh vực thi công xây lắp các công trình công nghiệp, dân dụng, hạ tầng và năng lượng.
Doanh nghiệp có mã số thuế 0301429113, trụ sở đặt tại số 111A Pasteur, phường Bến Nghé, quận 1, Tp. Hồ Chí Minh. Người đại diện là ông Lê Bảo Anh – Tổng Giám đốc công ty (hiện đang nắm giữ 3,83% cổ phần) và Chủ tịch HĐQT là ông Nguyễn Văn Huấn (11,03% cổ phần).
