Thường trực UB Xã hội mới đây đã có báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu và giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH sẽ được cho ý kiến tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách.
Theo đó, đáng chú ý nhất là quy định rút BHXH một lần với 2 phương án được đưa ra.
2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần
Phương án 1
Theo phương án này, người lao động sẽ được chia làm 2 nhóm.
+ Nhóm 1: Tiếp tục được áp dụng hưởng BHXH một lần như quy định tại nghị quyết 93 của Quốc hội.
Theo đó, người lao động tham gia BHXH trước khi luật có hiệu lực sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.
Khác với những quy định hiện hành, theo cơ quan thẩm tra, dự thảo luật có quy định về quyền lợi bổ sung nếu NLĐ lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần.
+ Nhóm 2: NLĐ tham gia BHXH từ ngày luật có hiệu lực trở đi không được áp dụng quy định này.
Phương án 2
NLĐ được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để NLĐ tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cũng chỉ rõ qua thảo luận và ý kiến của các cơ quan tham gia thì đa số đều cho rằng phương án 1 do Chính phủ trình có nhiều ưu điểm.
Ngoài ra, cũng có ý kiến đồng tình với phương án 2 với lý do không tạo được "lát cắt" giữa các đối tượng tham gia trước và sau khi luật này có hiệu lực.
Cũng có ý kiến đề nghị tích hợp phương án 2 vào nhóm 2 của phương án 1, theo đó đối với NLĐ bắt đầu tham gia BHXH trong thời gian từ sau ngày 1/7/2025 đến 30/6/2030 thì vẫn được hưởng BHXH một lần theo lộ trình giảm dần.
Thường trực UB Xã hội cho rằng mỗi phương án đều có ưu điểm và nhược điểm khác nhau và dù lựa chọn phương án nào cũng cần có giải pháp để NLĐ ở lại hoặc nhanh chóng trở lại thị trường lao động, tiếp tục tham gia BHXH, đây mới được xem là giải pháp căn cơ và lâu dài.
Xem thêm: 3 loại BHYT không còn giá trị sau 4/2024 và 3 trường hợp cần đổi thẻ BHYT
Đa số đều ủng hộ phương án 1
Phần đông ý kiến trong thường trực UB Xã hội ủng hộ phương án 1 của Chính phủ đề xuất. Tuy nhiên, muốn Chính phủ làm rõ hơn nữa ưu điểm, nhược điểm của từng phương án cũng như dự báo được tác động của phương án đối với một bộ phận NLĐ cũng như những phát sinh sau khi luật có hiệu lực thi hành.
- Đối với phương án 1 cần xác định làm rõ hơn về điều kiện hưởng BHXH một lần gắn với nỗ lực tìm kiếm việc làm của NLĐ và kết quả giới thiệu việc làm của các trung tâm dịch vụ việc làm/
Ngoài ra, nghiên cứu quy định chặt chẽ hơn, theo hướng có thể giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH 1 lần.
Ngoài ra, Chính phủ cũng cần sớm báo cáo UB Thường vụ Quốc hội đề án tổng thể về hỗ trợ người lao động gặp khó khăn phát sinh do thất nghiệp, bệnh tật... qua các chính sách tín dụng xã hội, hỗ trợ tạo việc làm và các chính sách khác giúp NLĐ có thể vượt qua khó khăn.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về vấn đề hưởng BHXH, an sinh xã hội...
Cơ quan thẩm tra nêu rõ UB Thường vụ Quốc hội đề nghị đại biểu cho ý kiến và cho phép lấy ý kiến đại biểu Quốc hội bằng phiếu về quy định này nhằm đảm bảo dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể của đại biểu Quốc hội, đảm bảo thận trọng, trách nhiệm trong xử lý vấn đề hưởng BHXH một lần.
